بررسی برخی عوامل اجتماعی مؤثر بر فساد اداری (مورد مطالعه: سازمان‌های اداری شهر یزد)

          موضوع: فساد اداری پدیده‌ای پیچیده و دارای علل و آثار چندگانه است که در کشورهای مختلف نمودهای متفاوتی دارد و به نظر می‌رسد در همه نظام‌های اداری که میزانی از اختیار نهفته است، وجود دارد. چارچوب نظری: در این پژوهش، از نظر اندیشمندانی چون سلزنیک در رابطه با تعهد سازمانی؛ مرتون در مورد رضایت شغلی، تیلور و شوارتز در ارتباط با تمکن مالی، و بارنارد در باره توانمندی‌های مدیریتی استفاده شده است. هدف: هدف مقاله حاضر تبیین اجتماعی فساد در سطح سازمان‌های اداری شهر یزد است. روش‌شناسی تحقیق: با به کارگیری روش پیمایش، رابطه تعهد سازمانی، توانمندی‌های مدیریتی، تمکن مالی، و رضایت شغلی با فساد اداری در 16 مورد از دستگاه‌های اداری شهر یزد با حجم نمونه 400 نفر بررسی قرار شد. برای تعیین میزان حجم نمونه برای سازمان‌ها از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، و برای انتخاب کارکنان اداری در داخل هر سازمان، از نمونه گیری تصادفی سیستماتیک استفاده شد. برای تحلیل روابط بین متغیرها از تکنیک‌های آماری تحلیل واریانس، تی تست، ضریب همبستگی پیرسون و برای آزمون مدل نظری تحقیق، از نرم افزار لیزرل و تکنیک رگرسیون استفاده گردید. نتایج: یافته‌های تحقیق نشان داد که میانگین میزان فساد اداری در سازمان‌های مورد مطالعه (78/33 ) از میانگین نظری (یعنی 27) بالاتر است. اما میزان فساد اداری در بین سازمان‌ها متفاوت نیست. میزان فساد بر حسب تحصیلات کارمندان و تأهل آنها متفاوت است و بین میزان فساد و سابقه شغلی رابطه‌ای وجود ندارد . نتایج تحلیل مدل رگرسیونی نشان داد که مهمترین متغیرهای تأثیرگذار بر فساد اداری، تعهد سازمانی و سپس تمکن مالی کارکنان است. رضایت شغلی با فساد اداری رابطه معکوس داشت. در مجموع، ضریب تعیین مدل 57/0 به دست آمد؛ یعنی 57 درصد از متغیر وابسته؛ یعنی فساد اداری توسط این مدل تبیین شده و این نشان دهنده برازش خوب مدل است .